Wizytówką Smogorzowa jest neogotycki kościół św. Jana Chrzciciela. Budowlę wzniesiono ze składek wiernych w latach 1861-1863 według projektu Alexisa Langera, cenionego śląskiego architekta. Murowana świątynia powstała w miejsce drewnianego kościółka, zwanego smogorzowską katedrą, który spłonął w 1854 r. W 2009 r. kościół został wybrany Perłą Opolszczyzny w głosowaniu czytelników Nowej Trybuny Opolskiej.
Smogorzowska katedra
Niewielki, drewniany kościółek, który jeszcze w XIX w. stał w Smogorzowie, uznawany jest za pierwszy śląski kościół ufundowany przez Mieszka I. Tradycja ta ma swoje źródło w „Rocznikach Królestwa Polskiego” i „Żywotach biskupów wrocławskich [wł. smogorzowskich]” Jana Długosza. Zgodnie z nimi w Smogorzowie znajdowała się pierwsza siedziba biskupstwa wrocławskiego, a w miejscowym kościele pochowani zostali pierwsi śląscy biskupi.
Pożar drewnianego kościółka
10 lipca 1854 r. drewniany kościółek spłonął. Ocalałe szczątki pierwszych biskupów śląskich po pożarze zostały przeniesione do tymczasowej krypty, która znajduje się za dzisiejszą plebanią. Nad nią wybudowano pomnik nagrobny w postaci krzyża z imionami biskupów: Gotfryd, Urban, Klemens, Lucylius, Leonard.
Cudownie ocalały krzyż
Z pożaru ocalał stojący przy kościele drewniany Krzyż. Z uratowanego drewna wykonano relikwie, krzyżyki, które zostały poświęcone przez ks. Alojzego Fiecka w Piekarach Śląskich i obdarzone mocą odpustu dla konających. Relikwie te były wkładane zmarłym do trumny i dlatego do dziś niewiele z nich przetrwało. Więcej o nich przeczytasz TUTAJ. Z pożaru zdołano ocalić również parę polan modrzewiowych, które, jak wierzono, pochodziły jeszcze z IX w. Użyto ich do budowy bocznego ołtarza ”Świętego Krzyża” w odbudowanym kościele.
Neogotycki projekt Alexisa Langera
Wykonanie projektu nowego kościoła powierzono cenionemu śląskiemu architektowi Alexisowi Langerowi (więcej dowiesz się o nim TUTAJ). Plany budowy musiały być zatwierdzone przez berlińską ”Oberbaudeputation”. Najwybitniejszy berliński autorytet w dziedzinie architektury sakralnej, F.A. Stueller, oceniając projekt, miał ponoć zachwycić się dziełem Langnera.
Zbiórka pieniędzy na budowę
Budowa nowego kościoła kosztowała 20 000 talarów pruskich, co było w tamtych czasach ogromną sumą. Większość środków zebrano wśród wiernych: Ślązaków, Wielkopolan i Małopolan. “Cegiełkami” na budowę były krzyżyki wykonane z drewna ocalałego z pożaru krzyża. W sprawę odbudowy świątyni mocno zaangażowany był Józef Lompa, śląski działacz społeczny. Opublikował on “Piosnkę o Smogrzowie” w czasopiśmie “Gwiazdka Cieszyńska” żeby zmobilizować Ślązaków do wspierania datkami odbudowy. Bardzo silnie zaangażowany w projekt był również ówczesny proboszcz Smogorzowa, Franciszek Marzoń. Część pieniędzy pochodziła ze skarbu pruskiego.
Budowa
Budowa trwała 4 lata. Pierwotnie świątynia miała znajdować się dokładnie w miejscu spalonego kościółka, jednak okazało się, że teren jest zbyt podmokły. Wybrano więc miejsce po drugiej stronie drogi. 5. września 1859 r. kamień węgielny pod budowę kościoła został poświęcony przez dziekana z Rychtala, ks. Franciszka Hertela, proboszcza w Krzyżownikach. 25 października 1863 r. konsekracji kościoła dokonał metropolita wrocławski ks. Biskup Henryk Foerster, który odprawił również pierwszą mszę świętą.
Wygląd kościoła (według artykułu Jadwigi Kaweckiej)
Kościół zbudowany jest z cegły w stylu neogotyckim. Posiada krótkie prezbiterium, z zakrystią od północy zamknięte trójbocznie. Nawa trójprzęsłowa jest szersza i wyższa z wieżą od zachodu. Wewnątrz kościoła znajdziemy żebrowe sklepienia. Na zewnątrz opięte jest szkarpami, z oknami ostrołukowymi i dekoracjami neogotyckimi. Wieża zakończona wysoką iglicą zdobiona jest zrobionymi z piaskowca smoczymi głowami. Dachy są siodłowe, kryte dachówką. Na wieży znajdowały się trzy dzwony, obecnie został jeden.
Wewnątrz znajdziemy barokowe tabernalukum oraz obrazy i rzeźby. Obrazy to: “Kazanie na Górze”, , “św. Jadwiga” i “Św. Anna nauczająca Marię”. Rzeźby przedstawiają św. Annę Samotrzeć, św. Jana Chrzciciela oraz krucyfiks.
Kościół otoczony jest murem, w którym znajduje się 14 stacji drogi krzyżowej. W ścianę jednej z nich wmurowana jest płyta nagrobna Hansa von Muensterberga, dobroczyńcy kościoła. Napis w na niej brzmi: 25 maja 1505 r. Hanß Muensterperg von Minckmaw zmarł na Schmogre w wieku 57 lat.
Kościół Jana Chrzciciela w Smogorzowie z lotu ptaka
Zapraszamy do obejrzenia filmu przedstawiającego to, jak kościół wygląda obecnie. Autor filmu: DJI Namysłów